Bình Sơn đặc sắc lễ hội đua thuyền của ngư dân vùng ven biển, ven sông
Đua thuyền là lễ hội văn hóa truyền thống đặc trưng của cư dân vùng ven sông, ven biển, thường được tổ chức trong dịp đầu năm mới hoặc những ngày lễ truyền thống của dân tộc với ước muốn cầu mong “mưa thuận, gió hòa”, ngư dân hành nghề trên biển được thuận lợi. Tại một số địa phương, lễ hội đua thuyền còn gắn với nghi lễ tôn thờ thần Ngư, những màn múa lân, hát bả trạo và nhiều hoạt động văn hóa dân gian đặc sắc khác.
Giải đua thuyển ở xã Bình Hải
Lễ hội đua thuyền thường diễn ra trong không khí sôi động với những cuộc đua đầy hấp dẫn. Các đội thuyền sẽ tham gia thi đấu để tranh tài, thể hiện sự nhanh nhẹn, khéo léo và đoàn kết của mình. Tại các hội đua thuyền, mỗi đội có 18-20 tay chèo là những người đàn ông trai tráng của làng chài. Trên thuyền mỗi người sẽ đảm nhận những vị trí khác nhau như: lái thuyền, cầm phách, cầm tổng và dân bơi. Đội thuyền nào giành chiến thắng trong cuộc đua thì năm đó sẽ gặp nhiều may mắn, làm ăn phát đạt.
Trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi, lễ hội đua thuyền được tổ chức ở nhiều địa phương, trong đó Lễ hội đua thuyền của xã Tịnh Long, thành phố Quảng Ngãi và Lễ hội đua thuyền ở huyện Lý Sơn được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể của quốc gia.
Theo lời của các cụ cao niên, người xưa tổ chức lễ hội đua thuyền vào ngày đầu xuân mới và nhân dịp chào mừng các ngày lễ, kỷ niệm của đất nước
Khi có lệnh xuất phát, các thuyền ngay lập tức loa lên nhanh chóng. Bầu không khí trở lên sôi động, náo nhiệt với tiếng trống, tiếng reo hò cổ vũ của người dân.
Người dân rất hào hứng tham gia cổ vũ cho các đội đua thuyền
Tại từng địa phương, việc tổ chức hội đua thuyền theo truyền thống sẽ có những ý nghĩa nhất định đối với địa phương và người dân của nơi đó. Tuy nhiên, dù ở nơi đâu, người dân khi tổ chức những lễ hội này đều mong muốn, gửi gắm những mong ước cho một năm mưa thuận gió hòa để người bà con người dân có cuộc sống đầy đủ, sung túc và ấm no.. Trước khi tổ chức đua thuyền, Ban lễ nghi của các địa phương đã tổ chức cúng tế. Sau khi lễ cúng kết thúc, các thuyền đua mới được phép bước vào cuộc đua để tìm ra thuyền vô địch.
Thời gian qua, lễ hội đua thuyền ở một số địa phương ven biển ở huyện Bình Sơn bị gián đoạn một thời gian do một số nguyên nhân khách quan. Trong 3 năm trở lại đây, Lễ hội tiếp tục được khôi phục ở các địa phương thu hút rất đông người dân trong và ngoài huyện tham gia.
Chào mừng kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30.4.1975 – 30.4.2025), mới đây UBND xã Bình Hải, tổ chức giải đua thuyền truyền thống thu hút hàng nghìn khán giả đến xem. Anh Nguyễn Văn Thành ở thôn Phước Thiện 1 chia sẻ; “Năm nay xã Bình Hải tổ chức giải đua thuyền người dân ai cũng náo nức phấn khởi đến xem cổ vũ cho các đội đua. Hi vong lễ hội sẽ được tiếp tục tổ chức hằng năm tạo sân chơi bổ ích, gắn kết bà con nhân dân”.
Gần 20 năm tạm ngưng, đây là năm thứ 2 giải đua thuyền truyền thống được xã UBND xã Bình Hải tổ chức lại. Chính vì vậy, hàng ngàn người dân địa phương và du khách đã đổ về bãi biển thôn Thanh Thuỷ, tạo nên một khung cảnh náo nhiệt. Từ người già đến trẻ nhỏ, ai nấy đều háo hức, đội nắng cổ vũ cho các đội thi.
Giải đua thuyền ở xã Bình Hải thu hút rất đông người dân đến xem và cổ vũ
Hằng năm vào dịp Tết Đoan Ngọ (5/5/âm lịch), UBND xã Bình Châu tổ chức giải đua thuyền truyền thống cầu an, cầu mua theo tục lệ truyền thống của địa phương. Mỗi năm vào dịp này người dân trong và ngoài địa phương mong chờ về lăng vạn Vũng Tàu, ở thôn Châu Thuận Biển để tham gia xem lễ hội đua thuyền. Ngay từ sáng sớm, các cụ cao niên tiến hành dâng hương, mở màn cho chương trình lễ hội. Tham gia thi đấu có 4 đội thuyền gồm: Long, Lân, Quy, Phụng. Mỗi thuyền có 20 vận động viên là những thanh niên trai tráng ở địa phương. Các thuyền sẽ bơi 4 lượt với chiều dài khoảng 1,6km dọc theo bờ biển. Lễ hội đua thuyền truyền thống vào dịp Tết Đoan Ngọ (5/5 âm lịch) ở thôn Châu Thuận Biển được duy trì hàng chục năm nay, nhằm bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa tinh thần của Nhân dân và nét văn hóa truyền thống tốt đẹp của dân tộc. Đây còn là dịp để ngư dân có dịp gặp gỡ, vui hội, xây dựng mối đoàn kết, cùng nhau quyết tâm bám biển, gìn giữ ngư trường truyền thống cha ông nơi Hoàng Sa, Trường Sa.
Giải đua thuyền ở xã Bình Châu
Ông Phùng Bá Vương, Chủ tịch UBND xã Bình Châu cho biết; Lễ hội đua thuyền là cơ hội giao lưu, học hỏi cho các đội tham gia và thể hiện sức mạnh tập thể của những vận động viên, xây dựng tinh thần đoàn kết giữa người dân trong thôn. Việc duy trì lễ hội không chỉ đáp ứng nhu cầu đời sống tinh thần của ngư dân, mà còn làm phong phú thêm các loại hình lễ hội truyền thống, góp phần thu hút khách du lịch đến với địa phương”.
Nghi thức cúng thần nam hải trước khi tổ chức giải đua thuyền xã Bình Châu
Ngoài ra những năm gần đây, các xã ven sông như xã Bình Dương, Bình Phước hằng năm cũng tổ chức giải đua thuyền trên sông cũng thu hút rất đông khán giả trong và ngoài xã tham gia.
Đua thuyền trên sông Trà Bồng ở xã Bình Dương
Lễ hội đua thuyền ở các địa phương ven biển, ven sông huyện Bình Sơn không chỉ là một hoạt động thể dục thể thao, giữ gìn nét đẹp văn hóa truyền thống của quê hương, tình yêu biển đảo. Đồng thời là dịp để người dân thể hiện tình đoàn kết, gửi gắm niềm tin trước sóng gió biển khơi, cầu mong mưa thuận gió hòa, cá tôm đầy ghe, mùa màng bội thu, nhà nhà bình an, hạnh phúc./.
