Kết quả thực hiện việc đổi mới chính sách, pháp luật về đất đai trên địa bàn huyện Bình Sơn

Thực hiện lập quy hoạch sử dụng đất cấp huyện; công bố, công khai và tổ chức thực hiện theo đúng quy định của pháp luật. Theo quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất của huyện Bình Sơn thời kỳ 2011-2020, có tổng cộng 311 công trình, dự án, với tổng diện tích 932,0 ha. Việc thực hiện quy hoạch sử dụng đất có vai trò quan trọng trong việc định hướng, bố trí sử dụng đất cho các ngành, lĩnh vực, các địa phương, đáp ứng được yêu cầu phát triển kinh tế, xã hội, an ninh quốc phòng trên địa bàn huyện; góp phần thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội của huyện, quốc phòng - an ninh được giữ vững; hiệu lực và hiệu quả quản lý Nhà nước về đất đai được tăng cường và nâng cao. Quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cũng bảo đảm được quỹ đất sản xuất nông nghiệp, đất lúa, đảm bảo an ninh lương thực; giữ vững đất rừng bảo đảm cảnh quan môi trường sinh thái và đa dạng sinh học.

Thực hiện giao đất sử dụng cho các mục đích thuộc thẩm quyền của cấp huyện là 5,32ha; ban hành Quyết định giao đất tái định cư cho 1.273 hộ gia đình, cá nhân, với tổng diện tích 284.441,3 m²; cho thuê đất sử dụng cho các mục đích thuộc thẩm quyền của cấp huyện cho thuê đất là 0,9978 ha; quan tâm mở rộng đối tượng giao đất, chủ yếu giao đất thông qua hình thức đấu giá quyền sử dụng đất; thực hiện giao đất sản xuất cho bộ phận đồng bào dân tộc thiểu số tại xã Bình An theo Nghị định 64/CP.

Từ năm 2013 đến năm 2020, huyện Bình Sơn đã ban hành 9.550 quyết định thu hồi đất của hộ gia đình, cá nhân với tổng diện tích thu hồi là 1.602 ha; thẩm định, phê duyệt 690 phương án bồi thường với tổng kinh phí bồi thường đã thẩm định và phê duyệt trên 2.135.991 tỷ đồng. Công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư được tổ chức thực hiện công khai, dân chủ; đúng trình tự, thủ tục theo quy định của pháp luật. Đặc biệt là từ khi có Luật Đất đai năm 2013, quyền và lợi ích hợp pháp của người dân có đất bị thu hồi được đảm bảo, đã góp phần đẩy nhanh tiến độ thực hiện các dự án, góp phần ổn định kinh tế, xã hội. Nhìn chung, diện tích đất thu hồi đã đáp ứng được mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh của địa phương; các quy định về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư từng bước được điều chỉnh, bổ sung phù hợp với cơ chế quản lý kinh tế thị trường, đảm bảo tốt hơn quyền lợi hợp pháp của người bị thu hồi đất. Việc tổ chức thực hiện thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư của Trung tâm phát triển quỹ đất huyện và Trung tâm phát triển quỹ đất Dung Quất bước đầu phát huy hiệu quả tốt, góp phần đáp ứng nhu cầu tạo quỹ đất sạch thu hút đầu tư vào Khu Kinh tế Dung Quất.

Đến hết năm 2020, toàn huyện cấp được 288.779 giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Khi các tổ chức, hộ gia đình, cá nhân được giao quyền sử dụng đất thì được thực hiện tất cả các quyền quy định theo Luật Đất đai 2013; khuyến khích tổ chức, hộ gia đình, cá nhân thực hiện các quyền của người sử dụng đất về thủ tục nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất, chuyển đổi, cho thuê đất, cho thuê lại, thừa kế, tặng cho, góp vốn bằng quyền sử dụng đất. Người sử dụng đất được tiếp cận với hệ thống thông tin đất đai nên giảm thiểu những rủi ro trong các giao dịch về đất như nắm bắt thông tin quy hoạch, hoặc đất đã thuộc diện thu hồi, đất bị hạn chế quyền…

Phối hợp, hỗ trợ tháo gỡ khó khăn cho các doanh nghiệp đầu tư kinh doanh bất động sản, thị trường quyền sử dụng đất trong thị trường bất động sản chuyển biến tích cực từ khi Luật Đất đai năm 2013 có hiệu lực; trên địa bàn huyện có một số đơn vị đầu tư vào lĩnh vực này nhằm mục đích xây dựng khu dân cư nông thôn mới, khu đô thị mới, chỉnh trang phát triển đô thị như: Dự án Khu dân cư Đông Nam thị trấn Châu Ổ, Khu dân cư Đông Yên, xã Bình Dương, Khu dân cư kè bắc sông Trà Bồng…. góp phần phát triển nhà ở, đất ở đáp ứng nhu cầu cung cấp thị trường bất động sản.

Chính sách tài chính về đất đai được hoàn thiện đã góp phần tạo nguồn thu đáng kể cho ngân sách, những quy định đổi mới về giá đất đã tạo sự chuyển biến tích cực trong quản lý nhà nước về đất đai bằng biện pháp kinh tế. Giá đất cụ thể để tính tiền bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn huyện thực hiện theo đúng bảng giá đất được tỉnh phê duyệt.

Ban hành Quyết định số 2262/QĐ-UBND ngày 05/12/2013 phê duyệt Đề án áp dụng cơ chế một cửa liên thông từ cấp xã đến cấp huyện trên lĩnh vực đất đai đã giúp cho việc thực hiện các thủ tục hành chính về đất đai được rõ ràng, chặt chẽ, từng bước khắc phục tình trạng chậm trễ trong giải quyết hồ sơ và hạn chế việc đi lại nhiều lần của công dân khi thực hiện các quyền về đất đai. Đối với các thủ tục hành chính về đất đai nói riêng và các thủ tục hành chính nói chung, huyện Bình Sơn đã thực hiện công khai trên Cổng thông tin điện tử của huyện, công khai tại trụ sở UBND huyện, bộ phận một cửa hiện đại của huyện và trụ sở UBND các xã, thị trấn, các cơ quan liên quan.

Việc tổ chức thanh tra, kiểm tra việc chấp hành pháp luật đất đai của cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp, các doanh nghiệp, các tổ chức và hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất trên địa bàn nhằm tăng cường công tác quản lý, sử dụng đất đai; kịp thời xử lý các trường hợp sử dụng đất không đúng mục đích, lấn chiếm đất đai; xem xét xử lý và đề nghị UBND tỉnh thu hồi diện tích đất đã giao, cho thuê sử dụng kém hiệu quả, chậm đầu tư hoặc không đầu tư, không còn nhu cầu sử dụng của các tổ chức và hộ gia đình, cá nhân. Tiếp nhận và giải quyết những vướng mắc tồn tại, các đơn thư tranh chấp, khiếu nại, tố cáo về đất đai, không để kéo dài gây bức xúc trong Nhân dân. Tiếp tục chỉ đạo các cơ quan chuyên môn nghiên cứu về pháp lý trước khi lập quy trình cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính theo quy định.

Có thể thấy, với sự tập trung lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, sự quản lý, điều hành của chính quyền, sự phối hợp của Mặt trận, các tổ chức chính trị - xã hội, hiệu quả quản lý, sử dụng đất từng bước được nâng cao, góp phần hạn chế thất thoát, tiêu cực, lãng phí. Quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, quy hoạch đô thị đã góp phần khai thác tốt hơn tiềm năng đất đai phục vụ cho các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh và bảo vệ môi trường. Công tác xác định địa giới hành chính, khảo sát, đo đạc, lập bản đồ địa chính đã cơ bản hoàn thành. Việc giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất dần đi vào nề nếp. Công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư được tổ chức thực hiện công khai, dân chủ; đúng trình tự, thủ tục theo quy định của pháp luật. Đặc biệt, từ khi có Luật Đất đai năm 2013, quyền và lợi ích hợp pháp của người dân có đất bị thu hồi được đảm bảo, góp phần đẩy nhanh tiến độ thực hiện các dự án và tạo sự ổn định về kinh tế, xã hội. Công tác cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất được tập trung triển khai thực hiện thường xuyên, năng suất và hiệu quả giải quyết hồ sơ cho công dân tại Văn phòng đăng ký đất đai tỉnh Quảng Ngãi – chi nhánh huyện Bình Sơn từng bước được nâng lên, góp phần giải quyết kịp thời hồ sơ thực hiện các quyền về đất đai của người sử dụng đất. Công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm về quy hoạch đô thị, quản lý, sử dụng đất đai được chú trọng. Việc giải quyết khiếu nại, tố cáo trong lĩnh vực đất đai được các cấp chính quyền quan tâm; các vụ việc khiếu nại đông người, phức tạp đã được tập trung chỉ đạo xử lý, giảm dần qua từng năm.

Việc triển khai thực hiện có hiệu quả chính sách, pháp luật đất đai đã tác động mạnh mẽ, toàn diện đến tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội. Thực hiện chính sách đối với khu vực nông nghiệp, nông thôn theo hướng thúc đẩy phát triển thị trường hàng hóa nông nghiệp, tạo điều kiện đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn. Việc lập và thực hiện quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đã góp phần làm thay đổi diện mạo của nông thôn mới, quỹ đất sản xuất nông nghiệp đã được bố trí một cách hợp lý theo nguyên tắc bảo vệ quỹ đất trồng lúa, đảm bảo mục tiêu cung cấp đủ lương thực trong nước, có dự trữ chiến lược và xuất khẩu, hình thành các vùng chuyên canh phù hợp với tiềm năng, thế mạnh của từng vùng gắn liền với công nghiệp chế biến. Việc chuyển dịch cơ cấu sử dụng đất trong thời gian qua về cơ bản phù hợp với quá trình chuyển dịch cơ cấu lao động, cơ cấu đầu tư, tạo bước đi hợp lý cho quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hoá đất nước. Quỹ đất dành cho phát triển công nghiệp, dịch vụ, xây dựng kết cấu hạ tầng, phát triển đô thị được mở rộng, từng bước đáp ứng nhu cầu của giai đoạn đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước và nhu cầu đô thị hoá. Diện tích đất khu công nghiệp, cụm công nghiệp hiện có đáp ứng được yêu cầu thu hút nhà đầu tư vào hoạt động trong các khu công nghiệp, cụm công nghiệp có hạ tầng đồng bộ nhằm hạn chế ô nhiễm môi trường, góp phần thúc đẩy quá trình công nghiệp hoá đất nước. Làm thay đổi căn bản thị trường bất động sản nói chung, thị trường quyền sử dụng đất nói riêng; tạo lập được cơ chế để thị trường bất động sản hoạt động và phát triển tương đối nhanh, đồng bộ; giao dịch về quyền sử dụng đất từng bước đi vào nề nếp; thị trường quyền sử dụng đất vận hành đã góp phần tạo nguồn thu cho ngân sách và trở thành một trong những nguồn lực quan trọng cho phát triển kinh tế - xã hội của huyện; nguồn thu từ đất đai cho ngân sách nhà nước tăng qua các năm. 

Tác động tích cực trong việc giữ vững ổn định chính trị, đảm bảo an sinh xã hội; tạo được nhiều việc làm, ổn định đời sống cho người dân thông qua chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp sang công nghiệp, dịch vụ, chuyển dịch quỹ đất nông nghiệp sang đất phi nông nghiệp. Đặc biệt,chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất đã góp phần ổn định đời sống của người có đất bị thu hồi. Quyền và lợi ích hợp pháp của người dân được đảm bảo thông qua các chính sách, pháp luật và tổ chức thực hiện các quy định về công bố, công khai quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; phương án bồi thường, hỗ trợ và tái định cư; thủ tục hành chính. Thực hiện chính sách giao đất không thu tiền đối với đất sản xuất nông nghiệp; chính sách miễn, giảm tiền sử dụng đất khi Nhà nước giao đất ở, công nhận quyền sử dụng đất và chính sách miễn, giảm các loại thuế liên quan đến đất đai cho các đối tượng chính sách, hộ nghèo.

Trong công tác lập và triển khai thực hiện quy hoạch sử dụng đất đã đáp ứng cơ bản quỹ đất để xây dựng các công trình y tế, văn hóa, giáo dục - đào tạo, thể dục - thể thao; quy hoạch xây dựng các khu xử lý rác thải. Mặt khác, việc tiếp tục thực hiện chính sách giao đất nông nghiệp ổn định lâu dài đã khuyến khích người dân yên tâm đầu tư cải tạo, bồi bổ đất giảm nguy cơ suy thoái và ô nhiễm đất nông nghiệp, góp phần bảo vệ môi trường sinh thái.

Bên cạnh kết quả đạt được vẫn còn một số tồn tại, hạn chế đó là: Công tác quy hoạch tổng thể chưa đầy đủ, quy hoạch chi tiết còn điều chỉnh nhiều; chất lượng quy hoạch không cao, còn chồng chéo với các quy hoạch chuyên ngành khác. Nhu cầu sử dụng đất trong kỳ quy hoạch phát sinh nhiều nhưng không thuộc trường hợp được điều chỉnh. Công tác quản lý và thực hiện quy hoạch gặp rất nhiều khó khăn; kế hoạch sử dụng đất hàng năm thực hiện đạt tỷ lệ thấp. Vẫn còn một số thửa đất chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất lần đầu cho hộ gia đình, cá nhân.  Thời gian giải quyết một số hồ sơ đối với lĩnh vực đất đai theo quy định của thủ tục hành chính chưa đảm bảo. Vi phạm trong lĩnh vực đất đai còn xảy ra nhiều: tình trạng xây dựng công trình, nhà ở trên đất nông nghiệp khó kiểm soát tại một số địa phương; khiếu nại, tranh chấp, lấn chiếm đất đai diễn biến phức tạp. Tình trạng sử dụng đất không đúng mục đích, không đúng tiến độ, không đầu tư theo dự án mà chỉ chờ chuyển nhượng hưởng chênh lệch giá tập trung nhiều ở Khu Kinh tế Dung Quất.